درباره شهر
شَهرکُرد یکی از شهرهای مرکزی ایران و مرکز استان چهارمحال و بختیاری است و مرکز شهرستان شهرکرد می‌باشد. شهرکرد در ۹۷ کیلومتری جنوب غرب اصفهان قرار دارد. نام پیشین آن «دِهْکُرد» بوده‌است که پس از تبدیل به شهر(در شهریور ۱۳۱۴ خورشیدی)، به شهرکرد تغییر نام داده شده است. براساس آمار سال ۱۳۸۵ خورشیدی، جمعیت شهرکرد برابر با ۱۳۱٬۶۱۲ نفر بوده‌است.
پیشینه
هر چند بر اساس یافته‌های باستان‌شناسی و به خصوص توجه به استقرار تپه‌های باستانی مربوط به هزاره‌های پیش از میلاد مسیح (ع)، در محدوده این شهر می توان قدمتی در حد هزاره‌های مذکور برای استقرار بشر وآغاز تمدن جهت آن منظور نمود ،لیکن نام قدیم شهرکرد(دهکرد) از دوره زندیه به این سو در منابع دیده می شود. لازم به ذکر است که در متون تاریخی از مکانی به نام چالشتر در ناحیه شهرکرد به عنوان مرکز حکومتی نام برده شده که خرابه‌های دیوار قلعه آن امروز به جای مانده است. بر اساس اسناد و مدارک فرهنگی موجود مسجد امام صادق معروف به «مسجد اتابکان»، در دوره حکمرانی اتابکان فارس ساخته شده است که به واسطه قرار گرفتن آن در محوریت بافت قدیم محله، همراه بقعه امامزادگان دو معصوم حلیمه و حکیمه خاتون(س)محل قدیم آتشکده شهرکرد، آسیاب، کارخانه روغن کشی و بازارچه سنتی برجسته تر شدن این محل آن هنگام به بعد دانسته شده است. اتابکان فارس و لرستان از شهرکرد به دلیل موقعیت راهبردی آن به عنوان پاسگاه استفاده می کرده اند.
وجه تسمیه
شهرکرد در قدیم دهکرد نامیده می شد و در شهریور ۱۳۱۴ خورشیدی از دهکرد به شهرکرد تغییر نام یافت. واژه «دهکرد» از دو بخش «ده» + «کرد» تشکیل شده‌است. در کتابی به‌نام «ایران باستان» از ژوزف ویسهوفر محقق و شرق‌شناس آلمانی آمده‌است که شاپور دوم در نامه‌نگاری‌های خود نام شهریار دژگـُرد را که دژی مستحکم در منطقه کوهستانی زاگرس بوده، آورده‌است و دژ در پارسی به معنای قلعه وگُرد به معنای پهلوان است که با احتساب تسلط زبان عربی در دوران حکومت اعراب به‌راحتی می‌توان دریافت که «دژگُرد» با عوض شدن حروف «ژ» و «گ» که در الفبای عربی وجود نداشته، به «دهکُرد» تغییر کرده‌است. در منطقهٔ اصفهان ، چهارمحال و بختیاری ، لرستان و خوزستان وجود مکان‌های نظامی، کاملاً قابل تشخیص است. همانند «چَمگُرد» (چَمگُردان امروزی)، «دژگُرد» (شهرکرد امروزی)، «چِلگُرد» (چِلگِردامروزی) «بروگُرد»( بروجرد امروزی ،«دژپل» قدیم (دزفول امروزی) و«دهدژ» قدیم و(دهدزامروزی ).
بعضی معتقدند واژه «کرد» در حقیقت به معنی گله داری است چون شغل ساکنان اولیه این منطقه(دوران اتابکان فارس) به علت داشتن مراتع خوب و سرسبز، غالباً گله داری بوده‌است. برخی دیگر بر این باورند که این منطقه بدین خاطر دهکرد نام گرفته‌است که گویا در گذشته دسته‌ای از کردها در این‌جا ساکن بوده‌اند از این رو این منطقه را دهکرد نامیده‌اند.البته به‌گفته برخی از اهالی این شهر، با توجه به اینکه در شهرکرد چه در قدیم و چه در حال کردین(نوعی بالاپوش نمدی که چوپانان لر به تن می‌کنند) تولید می‌شود، ابتدا به این مکان دهکردین و بعدها به خاطر راحتی کار، به آن دهکرد گفته شد.
نژاد
نژاد مردمان بومی شهرکرد به دو دسته کلی تقسیم می شود دسته اول طوایف گله دار دهکرد و دیگری سایر فامیلهای دهکردی طوایف گله دار گویش خاصی دارند که با هیچ کدام از لهجه های استان مشابه نیست همچنین از نظر فیزیک بدنی و عادات رفتاری نیز باسایر طوایف شهرکرد فرق دارند عادات رفتار اجتماعی و اغلب سنت هایشان شباهت زیادی به کردهای سنندج دارد همچنین گویش و ادای برخی کلماتشان نیز با سایر اهالی دهکرد متفاوت است سایر طوایف دهکردی عادات رفتاری و گویش بسیار نزدیکی به سکنه اصفهان و مخصوصا شهرستانهای لنجان اصفهان دارد به نظر من هسته اولیه شهرکردتوسط دامدران کوچرو به خاطر وجود مرغزارهای وسیع و چشمه های فراوان شکل گرفته و کم کم با مهاجرت مردمی از اصفهان و حومه و روستاهای اطراف شهرکرد در سالیان گذشته دهکرد شکل گرفته که این مهاجرین بیشتر به امر کشاورزی و باغداری کلاه مالی نمد مالی و تجارت روغن و پشم و صنایع مختلف مشغول شدند.
موقعیت جغرافیایی
شهرکرد بین ۵۰ درجه و ۴۹ دقیقه و ۲۲ ثانیه تا ۵۰ درجه و ۵۳ دقیقه و ۴۴ ثانیه طول و ۳۲ درجه و ۱۸ دقیقه و ۲۲ ثانیه تا ۲۳ درجه و ۲۱ دقیقه و ۵۰ ثانیه عرض جغرافیایی و در ۹۷ کیلومتری جنوب غرب اصفهان قرار گرفته‌است.به لحاظ توپوگرافی در بخش شمالی رشته کوه زاگرس قرار گرفته است.این شهر با ارتفاع ۲۰۷۰ متر از سطح دریا، مرتفع‌ترین مرکز استان ایران است و به همین خاطر به «بام ایران» معروف است.
آب و هوا
شهرکرد دارای اقلیم نیمه مرطوب معتدل با تابستانهای معتدل و زمستانهای بسیار سرد می‌باشد.میانگین سالانه دمای هوادر شهرکرد ۱۱/۵ درجه سانتیگراد می باشد.در طول ۳۰ سال گذشته حداقل مطلق دما و حداکثر مطلق دمای ثبت شده در شهرکرد به ترتیب ۳۲ درجه سانتیگراد زیر صفر و ۴۲ درجه سانتیگراد بوده است. سردترین و گرمترین ماههای شهرکرد به ترتیب دی و مرداد می‌باشد. اگرچه در زمستان میزان رطوبت متوسط تا بالا است، میزان بارش در فصولی که کشت صورت می‌گیرد به جز ماههای اردیبهشت و فروردین تقریبا به صفر نزدیک است. سردترین ماه و گرمترین آن به ترتیب دی و مرداد می‌باشد.
|
شهرکرد
|
|
|
|
اطلاعات کلی
|
|
نام رسمی:
|
شهرکرد
|
|
کشور:
|
ایران
|
|
استان:
|
چهارمحال و بختیاری
|
|
شهرستان:
|
شهرکرد
|
|
بخش:
|
مرکزی
|
|
نام محلی:
|
شهرکرد
|
|
نام‌های دیگر:
|
بام ایران
|
|
نام‌های قدیمی:
|
دهکرد
|
|
سال شهرشدن:
|
۱۳۱۴
|
|
|
|
مردم
|
|
جمعیت:
|
۱۳۱٬۶۱۲ نفر
|
|
زبان‌های گفتاری:
|
فارسی
|
|
مذهب:
|
شیعه
|
|
جغرافیای طبیعی
|
|
ارتفاع از سطح دریا:
|
۲۰۷۰ متر
|
|
آب‌وهوا
|
|
میانگین دمای سالانه:
|
۱۱/۵ درجه سانتیگراد
|
|
بارش سالانه:
|
۱۱۶ میلی‌متر
|
|
روزهای یخبندان سالانه:
|
۱۲۴ روز
|
|
اطلاعات شهری
|
|
|
|
|
ره‌آورد:
|
کاکولی، گز، نبات، پولکی،
گیوه، نمد، فرش بختیاری و گردو
|
|
|
۵۰°۳۱′E۳۲°۱۱′N / ۵۰٫۵۱°شرقی°۳۲٫۱۹شمالی / ۵۰,۵۱;۳۲.۱۹:مختصات
|