مرکز تحقیقات منابع آب

Water Resources Rasearch Center (WRRC)

 

در راستای سیاست کلی پ‍ژوهش در زمینه توسعه، بهره‌برداری و مدیریت بهینه منابع آب و با توجه به پتانسیل‌ علمی و عملی موجود در دانشگاه شهرکرد در سال 1383 مرکز تحقیقات منابع آب وابسته به دانشگاه شهرکرد در استان چهارمحال و بختیاری تاسیس شد. این مرکز در حال حاضر متشکل از سه گرو.ه پژوهشی بوده و از تجارب و تخصص بیش از 30 متخصص در زمینه‌های مختلف و مرتبط با اهداف مرکز بهره‌مند می‌باشد. این گروه‌های پژوهشی در زمینه‌های مختلف از قبیل مدیریت جامع بر منابع آب، مدلسازی کمی و کیفی منابع آب، ارزیابی طرح‌های توسعه منابع آب،  حفاظت منابع آب، خاک و آبخیزداری و نیز مطالعات بنیادی هواشناسی، هیدرولوژی، هیدروژئولوژی، خاکشناسی و زمین شناسی فعالیت داشته و علاوه بر این موارد این مرکز در حال گسترش فعالیت‌های خود در جهت توسعه کاربرد مدل‌های مختلف فیزیکی، ریاضی و کامپیوتری برای شناخت و مطالعه فرآیندهای مختلف هیدرولیکی و هیدرولوژی مرتبط با منابع آب و خاک می‌باشد. با وجود امکانات و تجهیزات آزمایشگاهی و مدل‌های فیزیکی موجود در دانشگاه شهرکرد و در حال توسعه این مرکز، امکان انجام انواع مدل‌سازی‌های هیدرولیکی و آزمایش‌ها و آنالیزهای فیزیکی، شیمیایی و زیست محیطی بر روی نمونه‌های آب، خاک و رسوب وجود دارد. 

 

رتبه های کسب شده در سطح ملی

1. رتبه دوم در نسبت درآمد پ‍ژوهشی جذب شده به کل اعتبار طرح های برون سازمانی در سال 1387
2. رتبه سوم درآمد پ‍ژوهشی جذب شده به پژوهشگران در 1387
3. رتبه پنجم درآمد پ‍ژوهشی جذب شده در 1388

 

فعالیت های پژوهشی

قراردادهای پژوهشی مرکز تحقیقات منابع آب با سازمان‌های مختلف از زمان شروع فعالیت تا شهریور ماه 1394 به شرح جدول زیر می‌باشد:

 

ردیف	عنوان پروژه	کارفرما	سال عقد قرارداد
1	طرح جامع ظرفیت یابی منابع آب استان چهارمحال و بختیاری	شرکت آب منطقه‌ای استان چ و ب	1383
2	بررسی نحوه حمایت از نیروگاههای برق آبی استان خوزستان در بازار برق کشور	سازمان آب و برق خوزستان	1385
3	پهنه‌بندی مناطق سیل‌خیز از دیدگاه هواشناسی مطالعه موردی: استان چ و ب	پژوهشکده حمل و نقل	1386
4	ارزیابی و کنترل سیستم‌های آبیاری بارانی کلاسیک استان چهارمحال و بختیاری و ارائه پیشنهادات عملی بهبود آن	سازمان جهاد کشاورزی استان چ و ب	1388
5	بررسی میزان تأثیر احداث سدهای مخزنی حوضه جونقان، فارسان با توجه به توزیع مکانی آنها در کاهش سیلاب پایین دست	شرکت آب منطقه‌ای استان چ و ب	1388
6	ارزیابی راندمان سیستم‌های آبیاری سطحی در دشت‌های شهرکرد، بروجن و خانمیرزا و ارائه راهکارهای عملی جهت بهبود آنها	سازمان جهاد کشاورزی استان چ و ب	1388
7	بررسی اثر آلایندگی پساب شهرک صنعتی شهرکرد و تأثیر آن بر آب‌های زیرزمینی منطقه	شرکت آب منطقه‌ای استان چ و ب	1388
8	مدلسازی روند نشت و نشست در بدنه سد خاکی کرخه	سازمان آب و برق خوزستان	1388
9	مقایسه روشهای هیدرولیکی و هیدرولوژیکی روندیابی سیل (مطالعه موردی: رودخانه صمصامی)	شرکت آب منطقه‌ای استان چ و ب	1388
10	بررسی مسائل توسعه شهرک های تخصصی صنعت بسه بندی آب معدنی در استان چهار محال و بختیاری	شرکت شهرک‌های صنعتی استان چ و ب	1388
11	ارزیابی آسیب‌پذیری سفره آب زیرزمینی دشت لردگان	شرکت آب منطقه‌ای استان چ و ب	1388
12	بررسی عددی اثرات برداشت شن و ماسه در ساختار جریان و مورفولوژی رودخانه در بازه‌ای از رودخانه خشکه رود - فارسان	شرکت آب منطقه‌ای استان چ و ب	1388
13	مطالعه و تهیه نشریات فنی پیامدهای خشکسالی در استان چهارمحال و بختیاری	استانداری چ و ب	1388
14	ارزیابی فاکتور فرسایش پذیری خاک و مدلسازی بار رسوب رودخانه سودجان با استفاده از روشهای رگرسیون چند متغیره و سامانه فازی در حوضه آبخیز سد زاینده رود علیا	شرکت آب منطقه‌ای استان چ و ب	1388
15	طرح مطالعات شناسایی سد خاکی خلیل آباد	سازمان جهاد کشاورزی استان چ و ب	1389
16	بررسی و ارزیابی تراوش از پی و بدنه سد درودزن با توجه به لبزار دقیق نصب شده در ان با استفاده از نرم افزار GEOSTADIO	شرکت آب منطقه‌ای استان فارس	1389
17	ارزیابی راندمان سیستم‌های آبیاری قطره‌ای در شهرستان شهرکرد و ارائه پیشنهاد‌های عملی بهبود آن	سازمان جهاد کشاورزی استان چ و ب	1390
18	بررسی هزینه تمام شده آب در شبکه‌های آبیاری خوزستان	سازمان آب و برق خوزستان	1390
19	طرح احیاء و مدیریت مرغزار شهرکرد	اداره کل منابع طبیعی استان چ و ب	1390
20	تهیه سند راهبردی آب استان چهارمحال و بختیاری	استانداری چ و ب	1390
21	ارزیابی و کنترل فنی گزارشات طرحهای آبیاری تحت فشار در استان چهارمحال و بختیاری	سازمان جهاد کشاورزی استان چ و ب	1390
22	بررسی و ارزیابی تراوش از پی و بدنه سد درود زن با توجه به ابزار دقیق نصب شده در آن با استفاده از نرم افزار GEOSTADIO	شرکت آب منطقه‌ای استان فارس	1390
23	بررسی و شناسایی منابع آلاینده به منظور طراحی برنامه پایش (حوضه آبریز زاینده رود)	اداره کل حفاظت محیط زیست استان چ و ب	1392
24	تهیه دستورالعمل زیست محیطی- اقتصادی طرح‌های انتقال آب بین حوضه ای	اداره کل حفاظت محیط زیست استان چ و ب	1392
25	بررسی اثرات فنی- اقتصادی- اجتماعی و زیست محیطی ناشی از اجرای تونل بهشت آباد بر منابع آب زیرزمینی و منطقه مسیر تونل و ارائه راهکارهای مناسب	شرکت آب منطقه‌ای استان چ و ب	1392
26	مطالعه تعیین میزان تولید گازهای گلخانه‌ای (GHG) ناشی از مخازن آب شیرین برخی سدهای نیروگاهی کشور	شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران	1392
27	مطالعه جامع تالاب گندمان به منظور دستیابی به پروژه­های احیاء تالاب	اداره کل حفاظت محیط زیست استان چ و ب	1392
28	ارزیابی کیفی آب رودخانه‌های سندگان، پرورز، دیناران، سبزکوه، صمصامی، کاج در استان چ و ب با استفاده از شاخص‌های زیستی به منظورظرفیت‌یابی باقی مانده جهت توسعه آبزی‌پروری با توجه به شرایط موجود	سازمان جهاد کشاورزی استان چ و ب	1393
29	برآورد منابع و مصارف آب در حوضه سد سورک و تخصیص بهینه منابع آب با رویکرد پویایی سیستم‌ها	شرکت آب منطقه‌ای استان چ و ب	1393
30	تعیین تنش بحرانی فرسایش و رسوبگذاری رسوبات چسبنده در مخزن سد کرخه	سازمان آب و برق خوزستان	1393
31	برآورد منابع و مصارف آب در محدوده بالادست سد زاینده رود واقع در استان چهارمحال و بختیاری	شرکت آب منطقه‌ای استان چهارمحال و بختیاری	1393
32	انجام مطالعات نمونه برداری کیفی و لیمنولوژی طرح سد بهشت‌آباد	شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران	1394
33	برآورد بیلان منابع و مصارف آب بااستفاده از روش پویایی سیستمها (مطالعه موردی: سد چغاخور)	شرکت آب منطقه‌ای استان چهارمحال و بختیاری	در مرحله عقد قرارداد
34	ارزیابی تغییرات زمانی و مکانی کیفیت آب زیرزمینی با استفاده از روش زمین آمار و پیش بینی کیفیت با روش تصمیم گیری درختی (مطالعه موردی: دشت خانمیرزا، استان چهارمحال بختیاری)	شرکت آب منطقه‌ای استان چهارمحال و بختیاری	1394
35	ارزیابی خشکسالی و تعیین و پهنه‌بندی مناطق بحرانی سفره آب زیرزمینی دشت شهرکرد	شرکت آب منطقه‌ای استان چهارمحال و بختیاری	در مرحله عقد قرارداد
36	ارزیابی عملکرد و اقدامات دستگاه‌های اجرایی استان چهارمحال و بختیاری در خصوص کاهش آسیب پذیری و مقابله با خشکسالی‌ها	سازمان بازرسی استان  چهارمحال و بختیاری	در مرحله عقد قرارداد

همایش و کارگاه‌های برگزار شده :

1. اولین همایش منطقه‌ای بهره‌برداری بهینه از منابع آب حوضه‌های کارون و زاینده‌رود (شهریور 85)
2. اولین سمینار مهندسی ارزش در استان چهارمحال و بختیاری (آبان 1385)
3. ششمین همایش هیدرولیک (شهریور 1386)
4. همایش خشکسالی و راه‌های مقابله با آن (آبان 1387)
5. اولین همایش ملی آبهای معدنی (مرداد 1393)
6. دومین همایش ملی بحران آب (شهریور 1393)
7. همایش ملی تدبیر در توسعه استان چهارمحال و بختیاری

 

کارگاه‌های آموزشی:

1. کارگاه برنامه‌ریزی ارزش با موضوع نقش آب در توسعه استان چهارمحال و بختیاری (آبان 1385)
2. دوره آموزشی سطح 1 مهندسی ارزش (آبان 1385)
3. کارگاه آموزشی مدل بهره‌برداری بهینه از سیستم‌های منابع آب چند سدی چند منظوره (شهریور 1386)
4. کارگاه آموزشی کاربرد الگوریتم ژنتیک در برنامه‌ریزی و بهینه سازی منابع آب (شهریور 1386)
5. کارگاه آموزشی سامانه‌های سطوح آبگیر (کاربردها و اثر بخشی) (شهریور 1386)
6. کارگاه مدیریت جامع بحران خشکسالی با رویکرد مدیریت ریسک (آبان 1387)
7. کارگاه بررسی چالش‌ها و موانع در مسیر توسعه صنعت آب معدنی استان چهارمحال و بختیاری (آبان 1389)
8. کارگاه آموزشی مدیریت یکپارچه منابع آب (آبان 1390)
9. کارگاه هم‌اندیشی سند راهبردی آب استان چهارمحال و بختیاری (تیر1391)
10. کارگاه آموزشی کاربرد مدل‌های خبره تصمیم‌گیری چند معیاره در مهندسی منابع آب (شهریور 1393)
11. کارگاه آموزشی استفاده از مدل جامع SWAT جهت شبیه¬سازی اجزای بیلان منابعی آبی حوضه(شهریور 1393)
12. کارگاه آموزشی استحصال آب از منابع غیرمتعارف با تکیه بر نمک زدایی از آب های شور، لب شور و آب دریا (شهریور 1393)
13. کارگاه آموزشی تغییر اقلیم و اثرات آن بر منابع آب (اردیبهشت 1394)

 

 

کتاب‌های و مجلات چاپ شده توسط مرکز تحقیقات منابع آب

1. مجله پژوهش آب ایران
2. انتقال بین حوضه‌ای (فرصت‌ها و چالش‌ها)
3. پیامدهای خشکسالی و راه‌های مقابله با آن
4. سند راهبردی آب استان چهارمحال و بختیاری
5. فرهنگ استفاده بهینه از آب (راهی موثر در پیش‌گیری از بحران)
6. چکیده مقالات همایش خشکسالی در استان چهارمحال و بختیاری و راه‌های مقابله با آن
7. چکیده مقالات اولین همایش منطقه‌ای بهره برداری بهینه از منابع آب حوضه‌های کارون و زاینده‌رود (فرصت‌ها و چالش‌ها)

 

 

دوره‌های آموزشی برگزار شده توسط مرکز تحقیقات منابع آب

 

1. آموزشی مقدماتی و پیشرفته سنجش از دور Arc GIS , Arc Hydro, MicroStation ,ENVI,  
2. دوره آموزشی مقدماتی و پیشرفته نرم افزار Autocad
3. آموزش هیدرولوژی و منابع آبHEC-RAS, HEC-Geo-HMS, WEAP, WMS
4. آموزشی مقدماتی و پیشرفته مهندسی رودخانه HEC- RAS , HECGeo-Ras, MIK11
5. نرم افزارهای تحلیل پی و بدنه سد GeoSlop,  Geo Stadio, PLaxis
6. آموزش مقدماتی نرم افزارهای آب‌های زیرزمینی ModFlow; PMWin
7. آموزش نرم افزارهای محاسبه نیاز آبی Crop Wat, NetWat, ClimWat
8. آموزش مقدماتی و پیشرفته نرم افزارهای آماری SPSS, Smada, SAS
9. آموزش مقدماتی نرم افزارهای تصمیم گیری چند معیاره AHP
10. آموزش مقدماتی نرم افزارهای آبرسانی Epanet, Water Gems

 

امکانات و تجهیزات موجود:

1. آزمایشگاه هیدرولیک و رسوب
2. آزمایشگاه خاک و آب
3. آزمایشگاه کارتوگرافی و نقشه برداری

زمینه‌های کاری مرکز:

1)مدیریت کمی و کیفی منابع آب

مطالعه بنیادی هواشناسی، هیدرولوژی و هیدروژئولوژی

برنامه ریزی منابع آب و مدلسازی بهره‌برداری بهینه از منابع آب

مدلسازی بهره برداری از سدها و نیروگاه‌های آبی

اقتصاد آب و ملاحظات تخصیص منابع آب

کنترل کیفیت آب رودخانه‌ها و شناسایی منابع آلودگی آب‌های سطحی و زیرزمینی

بهره‌برداری  بهینه از سیلاب‌ها

پتانسیل یابی طرحهای تغذیه مصنوعی

بهبود و توسعه سیستم‌های سنجش و پایش منابع آب

مطالعات بیلان کمی و کیفی کمنابع آب

مدل‌های پیش‌بینی جریان ورودی رودخانه‌ها و سایر وقایع هیدرو کیلیماتولوژی

 

2) هیدرولیک و رسوب

مدلسازی هیدرولیکی سازه‌های آبی

مدلسازی انتقال رسوب در رودخانه‌ها و مخازن

مدیریت رسوب در مخازن سدها و شبکه‌های آبیاری

طرح‌های مهندسی رودخانه

بهبود و توسعه سیستم‌های سنجش و پایش رسوب در رودخانه‌ها

3) آبیاری و زهکشی

مدیریت بر سیستم‌های زراعی

بررسی و ارزیابی آب‌های برگشتی در اراضی کشاورزی

بررسی مسائل اراضی زه‌دار و راهکارهای رفع آن

ارزیابی راندمان آب در اراضی کشاورزی و ارائه راهکارهای بهبود آن

بررسی میزان مصرف آب در گیاهان و اثرات کم آبی و یا آبیاری با آب های کم کیفیت در عملکرد تولید و حیات گیاه

ارزیابی سیستم های آبیاری سطحی و تحت فشار و بهبود و ارتقائ آن ها

مدل سازی جامع آب،خاک و گیاه و توسعه توابع تولید

مطالعات خاکشناسی و پتانسیل یابی منابع خاک و قابلیت اراضی

مدل سازی نفوذ آب در خاک در انواع سیستم های آبیاری

1. حفاظت خاک و آبخیزداری

مطالعات بنیادی فرسایش خاک و رسوب دهی حوضه های آبریز

مطالعات خاکشناسی و ارزیابی تناسب اراضی(طرح آزمایش سرزمین)

بررسی اثربخشی روش های مختلف آبخیزداری

ارزیابی عملکرد طرح های آبخیزداری انجام شده

بررسی اثرات فرسایش خاک در حاصلخیزی و قابلیت اراضی

ارزیابی های اقتصادی حفاظت خاک و آبخیزداری

کاربرد تکنیک های RS و GIS در مسائل فرسایش خاک و آبخیزداری

 

امکانات و آزمایشگاه ها:

1. آزمایشگاه هیدرولیک و رسوب

انواع مدل های فیزیکی پدیده های هیدرولیکی

فلوم آزمایشگاهی شیب پذیر به طول مفید 20 متر، عرض 60 سانتی متر و ارتفاع 0.6 متر

فلوم آزمایشگاهی شیب پذیر به طول مفید 12 متر، عرض 40 سانتی متر و ارتفاع 0.4 متر

امکانات ساخت انواع مدل های موقت جهت مدل سازی فیزیکی سازه های آبی

تجهیزات نمونه برداری و اندازه گیری آب و رسوب

1. آزمایشگاه های خاک و آب

کانی شناسی نمونه های سنگ، خاک و رسوب(با استفاده از دستگاه XRD)

اندازه گیری عناصر شیمیایی تا حد ppb (با استفاده از دستگاه ICP)

اندازه گیری عناصر شیمیایی تا حد ppm (با استفاده از دستگاه اتمیک)

انواع آزمایشات فیزیکی بر روی نمونه های خاک و رسوب

انواع آزمایشات بیولوژیکی،زیست محیطی و کیفی نمونه های آب،خاک و رسوب

انواع آزمایشات میکرومورفولوژی (با استفاده از دستگاه میکروسکوپ پلاریزان)

انجام آزمایشات مختلف آبیاری و زهکشی

1. آزمایشگاه کارتوگرافی و نقشه برداری

تفسیر عکس های هوایی

کارتوگرافی، نقشه کشی و نقشه برداری

تهیه نقشه های زمین شناسی و ژئومورفولوژی

سایت GIS و RS

وضعیت نیروی انسانی با مدرک دکتری (اعضای کلیدی همکار مرکز):

​

ردیف	عنوان	تعداد	تخصص های اعضا
1	منابع آب،هیدرولیک و انتقال رسوب	5نفر	تحلیل سیستم های منابع آب، مدل های برنامه ریزی و بهره برداری منابع آب، مطالعات بیلان منابع آب، اقتصاد آب، تحلیل جریان آب در سازه های آبگیری، مدل سازی جریان های دو فازی، مدل سازی انتقال رسوب در رودخانه ها و سواحل، طرح های مهندسی رودخانه، مسائل رسوب سدها
2	هیدرولوژی و هیدروژئولوژی	4نفر	مطالعات هیدرولوژی، مدل سازی پراکنش بارش و پیش بینی پارامترهای هیدروکلیماتولوژی، توسعه شبکه ایستگاه های سنجش و پایش آب و هوا و بازسازی داده ها، مدل سازی آلودگی منابع آب های سطحی و زیرزمینی، مدل سازی جریان آب های زیرزمینی، تغذیه مصنوعی آبخوانه ها
3	آبیاری و زهکشی	4نفر	ارزیابی سیستم های آبیاری سطحی و تحت فشار،مدل سازی آبشویی و زهکشی اراضی، مدل سازی کم آبیاری و رشد گیاه، مدل سازی نفوذ آب در خاک،ارزیابی و کنترل کیفیت آب آبیاری، استفاده مجدد از پساب ها و فاضلاب ها در کشاورزی، ارزیابی اثرات زیست محیطی فعالیت های کشاورزی
4	خاکشناسی، حفاظت خاک و منابع طبیعی	6نفر	ارزیابی تناسب اراضی، مطالعات خاکشناسی، مطالعات پتانسیل یابی منابع خاک،ارزیابی و کنترل کیفیت و آلودگی خاک،مدل سازی تجمع نمک در اراضی، ارزیابی طرح های آبخیزداری و حفاظت خاک،مطالعات کنترل و پخش سیلاب،بررسی اکولوژیکی گونه های درختی و گیاهی حوضه ها
5	GIS و سنجش از دور	2نفر	کاربرد RS و GIS در مدیریت و بهره برداری منابع آب، کاربرد تکنیک های RS و GIS در مطالعات فرسایش خاک،استفاده از RS و GIS در آبخیز جنگل ها و مراتع

 

چارت تشکیلاتی: